طرح توجیهی زنبور عسل (زنبورداری) با جدول کامل برآورد هزینه و سود طرح پرورش کندوی عسل یا کلنی زنبور عسل را بصورت رایگان در انتهای مقاله دریافت کنید. طرح زنبورداری به عنوان یک فعالیت مکمل برای افزایش عملکرد از نظر مدیریتی و اقتصادی از ارزش بالایی برخوردار است زیرا برای تولید میوه‌های بیشتر مانند سیب، گلابی، زردآلو و هلو افزایش تولید بذر از گیاهانی مانند یونجه و پنبه حضور زنبور عسل برای گرده افشانی ضروری است به همین دلیل ارزش اقتصادی زنبورها از 25 تا 50 برابر ارزش عسل تولیدی سالانه محاسبه می‌شود که از مهم‌ترین محصولات زنبور عسل در طرح توجیهی زنبور عسل می‌توان به عسل، ژل رویال، بره موم و زهر زنبور عسل اشاره کرد.
زنبورداری در ایران قدمتی طولانی دارد که در زمان هخامنشیان در ایران رواج داشت و از عسل به عنوان غذای کامل و یک ماده دارویی شیرین استفاده می‌شد که آشنایی ایرانیان با این حشره مفید قبل از سال 800 میلادی بود لذا با جهش زنبورداری در قاره های اروپا و آمریکا و ورود کندوهای جدید و ملکه‌های دورگه به کشورمان از سال 1335 علاقه مندان در مناطق عسل خیز کشور با تهیه طرح توجیهی زنبورداری مشغول به راه اندازی واحدهای بزرگ زنبورداری شدند.
طرح پرورش زنبور عسل
تدوین طرح پرورش زنبور عسل یکی از هزاران طرح رایگان مهندسین مشاور پیشرو می‌باشد که طرح توجیهی زنبور عسل برای سرمایه گذاران و علاقمندان به زنبورداری تهیه و تنظیم شده است لذا باید بدانید زنبورهای عسل نوعی زنبور عسل معمولی هستند که کار جمع آوری شهد گل در کندو را انجام می‌دهند و در فارسی به زنبورهای عسل منگ، منج و مگس انگبین نیز گفته می‌شود لذا زنبورهای موجود در هر کندو یکی از سه نوع زنبور ملکه و زنبورهای نر و زنبورهای کارگر هستند.
ملکه زنبور عسل یکی از مهم‌ترین گونه‌های کندو و رهبر کندو است اگر ملکه وجود نداشته باشد زنبورهای کارگر شهد جمع آوری کرده و عسل تولید می‌کنند بنابراین اگر در طول روز تخم در داخل کندو وجود داشته باشد زنبورها شروع به تولید یک شفیره زنبور عسل برای تولید یک ملکه جدید می‌کنند در غیر این صورت کل سلول از بین می‌رود در ادامه زنبورهای کارگر ماده همانطور که از نامشان پیداست کل کار جمع آوری و تولید عسل بر عهده آنها است و زنبورهای نر فقط برای بارور کردن ملکه هستند و کار دیگری انجام نمی‌دهند، اینها موارد بسیار مهمی هستند که در طرح توجیهی زنبور عسل برای سرمایه گذاران این تجارت عنوان شده است.
گونه‌های مختلف زنبور:
- زنبور عسل معمولی یا اروپایی
گونه‌های مختلف این دسته:
- زنبور عسل سیاه
- زنبور عسل ایتالیایی یا زنبور طلایی
- زنبور عسل قفقازی
- زنبور عسل کارنیولان
- زنبور عسل ایرانی
- زنبور عسل شرقی یا هندی
- زنبور عسل بزرگ
- زنبور عسل کوچک
نکته: زنبور عسل اروپایی یا معمولی مهم‌ترین گونه زنبور عسل شناسایی شده در جهان است که بیشتر مباحث طرح توجیهی زنبور عسل به این گونه از زنبور عسل مربوط می‌شود.
ویژگی‌های عسل طبیعی
معرفی ویژگی‌های عسل طبیعی بسیار زیاد است که به عنوان مثال خیلی‌ها فکر می‌کنند عسل طبیعی عسل بدون قند است و سخت است اما این تفکر اشتباه است از آنجایی که عسل طبیعی در معرض حرارت قرار نمی‌گیرد ظرف یک تا سه ماه قند را تبدیل میکند که تولیدکنندگان 90 درصد عسل موجود در بازار را گرم می‌کنند تا از شیرین شدن آن جلوگیری کنند زیرا اکثر مردم با خواص عسل طبیعی آشنا نیستند و عسل شیرین شده را خریداری می‌کنند در صورتیکه عسل مرغوب باید صاف و با غلظت کم باشد لذا تمام این موارد در طرح توجیهی زنبور عسل جهت آگاهی و آموزش کارآفرینان این حرفه به تفصیل بیان شده است.
از آنجایی که قندهای موجود در عسل طبیعی مولکول‌های کوچکی هستند که اگر ظرف این عسل کج شود به راحتی از ظرف پایینی خارج می‌شود اما عسلی که با تغذیه زنبورها شکر تولید میکند نسبت زیادی قند مولکولی دارد و غلیظ به نظر می‌رسد و اگرچه تشخیص عسل باکیفیت دشوار است و تنها با آزمایش و نمونه‌های عسل می‌توان به آن دست یافت ولی راه‌هایی وجود دارد که افراد عادی می‌توانند عسل باکیفیت را تا حدی از سایر عسل‌ها تشخیص دهند که یکی از آن راه‌ها این است که اگر عسل خوب را در آب سرد قرار دهیم در آب سرد سفت‌تر می‌شود.
- شاه انگبین: نوعی غذایی است که توسط زنبورهای عسل تهیه می‌شود و معمولا همه لاروها در سه روز اول زندگی با ژل رویال تغذیه می‌شوند.
- بره موم: ماده ای موم مانند است که توسط زنبورهای عسل تولید می‌شود خمیری چسبناک با بوی مطبوع و رنگ آن از سبز تا قهوه ای تیره متغیر است که رنگ و بوی بره موم در مناطق مختلف متفاوت است همچنین خواص آن به نوع گیاهان هر منطقه بستگی دارد و بره موم در هوای سرد شکننده و هوای گرم نرم چسبنده می‌شود.
درآمد طرح پرورش زنبور
میزان درآمد طرح پرورش زنبور عسل برای کسانی که می‌خواهند زنبورداری را شروع کنند مهم است لذا میبایست بر اساس طرح توجیهی زنبور عسل در سال اول با 3 تا 6 کلنی شروع کنند و در عین حال که مشغول زندگی هستند بتوانند با زنبورداری آشنا شوند به نوعی باید در سال اول کارآموزی انجام دهند و با مطالعه کتاب‌های زنبورداری، وب سایت‌ها، مشاوره و آموزش از کسانی که تجربه زیادی در این شغل دارند توانایی خود را در این شغل محک بزنند همچنین اگر بخواهند در سال دوم با 20 الی 30 سلول به عنوان شغل دوم به عنوان کمک هزینه زندگی به کار خود ادامه دهند و با آزمایش کسب تجربه از آسیب‌های احتمالی و علت یابی و استفاده از چیزهای مفید برای آینده آماده شوند و سال هر سلول به نرخ روز محاسبه می‌شود.
انتخاب محل زنبورستان
برای انتخاب محل زنبورستان و شروع کار ابتدا باید بدانید که قصد دارید سلول‌ها را در کجا قرار دهید و چه محیطی برای زنبورها مناسب است و نیاز کلنی را برآورده میکند همچنین طبق طرح توجیهی زنبور عسل منطقه مورد نظر باید سرشار از شهد گرده مناسب برای زنبورداری باشد همچنین محیطی بدون گل و گیاه یا محیطی با گل و گیاه کم یا فقط یک دوره کوتاه از سال برای زنبورداری مناسب نیست و ضروری‌ترین بخش زنبورداری داشتن محیط مناسب است و مکانی که در اکثر فصول سال گل زیاد باشد برای این کار مناسب است.
بهترین مکان برای استقرار زنبورهای عسل باغ یا مزارع بزرگی است که فرزندان آنها باید توسط زنبورهای عسل گرده افشانی شوند در این صورت بهترین بازده فرآوری را از زنبورستان خواهید داشت چون فرآوری عسل با کارکرد زنبورها و فضایی که در آن قرار دارند رابطه مستقیم دارد و اگر بهترین زنبوردار باشید اما محیط فاقد گل و گیاه باشد موفق نخواهید شد زیرا زنبورها مانند سایر موجودات زنده به آب نیاز دارند و هر چه آب تمیز و سالم‌تر در دسترس باشد، کندوها کارآمدتر و زنبورستان بهتر است.
لوازم و تجهیزات زنبورداری
تامین لوازم و تجهیزات زنبورداری از اهمیت ویژه‌ای در طرح توجیهی زنبور عسل برخوردار است بنابراین زنبورداری نیز ابزارهای خاص خود را دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم مثلا لباس زنبورداری اصولا لباس‌های یک تکه یا دو تکه‌ای است که تمام بدن انسان را می‌پوشاند که باید با پوشیدن کفش و گذاشتن کلاه زنبورداری استفاده شود همچنین پوشیدن دستکش‌های چرمی یا پلاستیکی تا زمانی که بدن در برابر نیش زنبور مصون بماند کمک میکند اما پس از آن بهتر است فقط در موارد ضروری از دستکش استفاده کنید زیرا به راحتی می‌توانید بدون دستکش زنبورداری انجام دهید.
- دود: هنگام باز شدن درب سلول باید از دود استفاده شود و دود معمولا با پوست، برگ درختان، بریده‌ها و غیره کار میکند قبل از بازدید حتما کمی دود به کندو بدهید زیرا با استفاده از دود ساکنان کندو از حضور زنبوردار در کندو مطلع می‌شوند و در حین کار کمتر نیش می‌زنند.
- اهرم: برای برداشتن پوشش کندو، جدا کردن قاب‌های چسبیده به هم، تمیز کردن کندو و برداشتن موم اضافی از اهرم استفاده می‌شود.
- برس زنبور عسل: برای تمیز کردن زنبورها بخصوص هنگام برداشت عسل استفاده می‌شود.
- قاشق: در کارهای مختلف زنبورداری استفاده می‌شود.
- سیم گالوانیزه: در ساخت قاب یا قاب سیمی استفاده می‌شود.
- موم دوز: موم دوز دارای چرخ دنده ای است که با حرارت دادن آن در آب داغ روی کاغذ مومی دوخته می‌شود و با استفاده از صفحه مومی دوز آن را روی سیم قاب حرکت می‌دهید.
- تخته موم دوز: برای چسباندن یا دوخت ورق‌های موم روی قاب‌های سیمی استفاده می‌شود.
- واکس کاتر: دارای چرخ فلزی تیز است که برای برش کاغذهای مومی به ابعاد دلخواه استفاده می‌شود.
- ظرف تغذیه: اشکال مختلفی دارد که در هنگام تغذیه مصنوعی زنبورها استفاده می‌شود.
- قفس ملکه: برای انتقال ملکه به داخل کندو استفاده می‌شود.
- چنگال عسل: برای برداشتن درپوش لانه زنبوری یا پوسته در حین استخراج عسل استفاده می‌شود.
- استخراج کننده: برای استخراج عسل استفاده می‌شود.
بیماری‌های زنبور عسل
توجه به بیماری‌های زنبور عسل که معمولا بین 30 الی 40 نوع بیماری می‌باشد از مهم‌ترین موضوعات در طرح توجیهی زنبور عسل به شمار می‌رود چون این حشره مانند سایر حیوانات که به برخی بیماری‌ها حساس هستند در خطر انقراض قرار دارند که متاسفانه اکثر بیماری‌ها باعث از بین رفتن قسمت مهم یا کل کلنی زنبور عسل می‌شوند که ضمن آسیب رساندن به زنبوردار می‌توانند درمان شوند.
اقتصادی‌ترین عملکرد برای پیشگیری و جلوگیری از بیمار شدن زنبور عسل دقت زنبوردار به سلامت منطقه است و مجاورت با مرغداری‌ها یا دامداری‌ها، کارخانه‌های شیمیایی یا کود، محل‌های دفع زباله یا مزارع آبیاری شده با فاضلاب که برای زنبورداری مناسب نیست زیرا بوی بد زنبورها را می‌راند و ممکن است به کندو برنگردند.
زنبورها با توجه به شعاع پروازشان ممکن است تا پنج کیلومتر از زنبورستان دور شوند اما نزدیکی زنبورستان در فاصله 500 متری منازل مسکونی مشکلاتی را ایجاد میکند مشکلاتی مانند ورود به منازل به دلیل وجود مواد شیرین و ایجاد مشکل برای ساکنین و یا عدم توانایی زنبور در خروج از خانه که در این حالت با تخریب آن همراه است.
طرح توجیهی زنبور عسل
داشتن طرح توجیهی زنبور عسل در واقع یک مزیت است که می‌توانید بسته به سهمیه منطقه خود و تعداد کندوها بیمه دولتی یا بیمه اجتماعی دریافت کنید همچنین می‌توانید از جهاد کشاورزی تسهیلات بگیرید تا در کنار سایر مشاغل فعال در این زمینه شروع به کار کنید و به صورت حرفه ای در آموزش صنعت زنبورداری که در سراسر کشور برگزار می‌گردد شرکت کنید لذا پرورش زنبور عسل پتانسیل کسب درآمد بدون مشکل را داراست که زمینی به مساحت 110 ایی 160 متر مربع برای شروع کافی است اما باید برای سال‌های بعد توسعه یابد زیرا تولید در فضای محدود چندان مقرون به صرفه نیست و مساحت محل کار حدود 1600 متر مربع است.
⇇ دانلود طرح توجیهی رایگان زنبورداری (1402)